Suriyeli aile Frontex’e karşı açtığı tazminat davasını kaybetti

Suriyeli bir mülteci ailenin Avrupa Birliği’nin (AB) sınır koruma ajansı Frontex’e karşı açtığı emsal niteliğindeki tazminat davası reddedildi.

Merkezi Lüksemburg’da bulunan Avrupa Adalet Divanı bünyesindeki Genel Mahkeme, Suriye’deki iç savaştan kaçıp Yunanistan’a sığınma talebinde bulunan fakat Frontex ve Yunan güçleri tarafından Türkiye’ye sınır dışı edilen ailenin mağduriyetinden, ajansın “sorumlu tutulamayacağına” hükmetti.

Açıklanan kararda yüksek mahkeme, Frontex’in sığınma başvurularını değerlendirme yetkisi olmadığını, geri gönderme kararlarını değerlendirme ve uluslararası koruma başvurularını inceleme yetkisinin “yalnızca üye devletlere ait” olduğunu vurguladı. 

Ne olmuştu?

İnsan hakları aktivistlerinin emsal teşkil etmesini umdukları dava, dört çocuklu ailenin uluslararası koruma talep etmesine rağmen Yunanistan’ın Kos adasından uçakla Türkiye’ye sınır dışı edilmesinden beş yıl sonra, 2021’de açıldı.

Kobanili aile, Frontex nedeniyle maruz kaldığını iddia ettiği insan hakları ihlallerinin yarattığı maddi ve manevi mağduriyet için 136 bin euro tazminat talep etmişti.

Türkiye’ye uçuş sırasında aile, o zamanlar bir ila yedi yaşlarında olan çocuklarının kendilerinden ayrıldığı, Adana’ya vardıklarında ise ebeveynlerin hapsedildiğini ileri sürmüştü. 

Serbest bırakıldıklarında ise barınma, su ve temizlik gibi temel hizmetlere erişim sağlayamayan aile daha sonra Irak’a yerleşti. 

“Karar tatmin edici değil”

Ailenin ve çocukların maruz kaldığı muamelenin AB hukukunu ihlal ettiğini savunan avukatlar ise Euronews’e yaptığı açıklamada kararın “tatmin edici olmadığını” söyledi.

Avukatlar ayrıca, ailenin mağdur olduğu yasa dışı geri itme ve sınır dışı edilme biçimindeki Frontex’in rolü nedeniyle sorumlu tutulmamasının “hayal kırıklığı yarattığını” da ifade etti.

Bu vaka, Frontex’in mültecileri “geri ittiği” iddiasıyla ilk kez olası bir yasal işlemle karşı karşıya kalmasına neden oldu: Bu tür suçlamalar ajansa daha önce de sık sık yöneltilmişti.

Kararın Frontex’in yetkisi ve hesap verebilirliği konusunda temel soruları gündeme getirdiğini belirten avukatlar, “Frontex’in izleme görevini ne şekilde yerine getirmesi gerektiği belirsizliğini koruyor.” diyerek yasal yollara başvurmayı sürdüreceklerini ifade etti.

Yakından izlenen bir dava

Frontex şu anda Avrupa Ombudsmanı tarafından Temmuz ayında meydana gelen ve 750 kadar göçmenin hayatını kaybettiği tahmin edilen ölümcül Adriana gemi kazasındaki rolü nedeniyle soruşturuluyor.

Adalet Divanı’nın kararı, AB’de göç konusunu siyasi gündemin en üst sıralarına taşıyan sığınma taleplerindeki artışın tam ortasında geldi. 

Bu hafta açıklanan yeni rakamlar 2023’ün ilk yarısında 519 bin başvuru yapıldığını gösterdi. 2022’ye kıyasla bu miktar yüzde 30’luk bir artış anlamına geliyor.