Avrupa’da birçok ülke Ukrayna savaşı sonrası yeniden kömüre yöneldi

Uzun yıllardır çevre ve iklim değişikliği politikaları uygulayan ve kömürden uzaklaşan Avrupa ülkeleri, Rusya-Ukrayna savaşı ve Rusya’dan doğalgaz akışının kesilmesiyle bu yaklaşımını değiştirmek zorunda kaldı.

Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yıllık “Kömür 2022” raporuna göre, 2022 yılında küresel kömür tüketimi bir önceki yıla göre yüzde 1,2 artarken, AB’de artış yüzde 6,5’e ulaştı.

Böylece AB ülkelerinin 2021 yılında 449 milyon ton olan kömür tüketimi, 2022 yılında 478 milyon tona ulaştı. Elektrik üretiminde kullanılan kömüre olan talebin artması bu artışa katkı sağladı.

AB ülkelerinin 2021 yılında 332 milyon ton olan toplam kömür üretimi, 2022 yılında %7,3 artışla 357 milyon tona yükseldi.

1990 yılında AB’de elektrik üretiminin yüzde 40’ını sağlayan termik santrallerin payı, 30 yıldır düşüş eğilimi gösteriyor. Kömürün elektrik üretimindeki payı 2020 yılında yüzde 13’e düştü.

Savaştan önce, Avrupa’daki 324 termoelektrik santralin yaklaşık yarısının 2030 yılına kadar tamamen kapatılması için hazırlıklar yapılıyordu.

Düşünce kuruluşu Bruegel’in verilerine göre, AB ülkeleri ve İngiltere’deki kömürlü termik santrallerden elektrik üretimi 2015-2020 döneminde yüzde 40 düştü.

Almanya, Fransa, İngiltere, Hollanda, İspanya, İtalya, Yunanistan, Macaristan ve Avusturya gibi ülkeler, kömürlü termik santrallerin ömrünü uzatmak, kapatılan santralleri yeniden devreye almak ve mevcut üretimi artırmak için önlemler aldı.

Almanya

Almanya daha önce kömür santrallerini 2038 yılında kapatmayı planladığını açıklamış ve bazı santral operatörleriyle 2021 yılında anlaşmaya vararak bu tarihi 2030 yılına kadar ertelemişti.

Kömür kullanımının aşamalı olarak durdurulmasına ilişkin hedef tarihin 2038’den 2030’a kaydırılması, Almanya’daki koalisyon hükümetinin geçen yılki ana seçim vaatlerinden biriydi.

Avrupa’da enerji krizini tetikleyen Rusya-Ukrayna savaşının ardından Rusya’dan doğal gaza ulaşamayan Almanya, alternatif enerji tedariği sağlamaya çalışırken yerli kömür sektörüne dönme kararı aldı.

Alman hükümeti, Ukrayna’daki savaşın ardından Rusya’ya bağımlılığı azaltmak amacıyla daha önce kapatacağını açıkladığı kömürlü termik santralleri kullanmaya devam etme kararı aldı.

Alman hükümeti bazı kömürlü termik santrallerin şebekeye yeniden bağlanması için müdahalede bulundu ve kapatılması gereken bazı santrallerin ömrünü uzattı.

Bu kapsamda Almanya, acil durum rezervi olarak üretim kapasitesi 6 gigawatt saatin üzerinde olan kömürlü termik santralleri beklemede tutma kararı aldı.

Alman enerji şirketi RWE, Neurath ve NiederauBem’deki 3 linyit tesisini yeniden açacağını duyurdu.

Fransa

Fransız devletinin talebi üzerine ülkenin elektrik üretim ve dağıtım şirketi GazelEnerji, Moselle’deki kömürle çalışan elektrik santralini yeniden hizmete açtı. Enerji krizi nedeniyle toplam 600 megavatsaat elektrik üretim kapasitesine sahip santral bir süre daha çalışmaya devam edecek.

İtalya

İtalya’da hükümet, 2025 yılında kapatılması planlanan 6 kömürlü termik santralin kapatılmasını ertelemeye ve acil durumlarda devre dışı bırakılan bir santrali yeniden açmaya hazırlanıyor.

ispanya

İspanya’da enerji şirketi Endesa’nın As Portes kömür santralinin kapatılmasının ertelenmesi talebinde bulunuldu.

İngiltere

İngiltere bazı kömürlü termik santrallerin işletme süresini uzattı.

Drax ve EDF firmaları ile 2 farklı kömür santralinin işletme süresinin uzatılması için sözleşme imzalandı.

Hükümet ile Uniper arasında, 2022’de kapatılacak olan Ratcliffe kömür santralinin işletmeye devam etmesi konusunda da bir anlaşmaya varıldı.

Avrupa’da yaşanan enerji krizi, İngiltere’de çevrecilerin tepkisi nedeniyle daha önce bir kenara bırakılan yatırımları ve kömüre yönelik yaklaşımları değiştirdi.

Ayrıca İngiltere, 30 yıl aradan sonra ilk kez yeni bir kömür madeni projesine onay verdi. Ülkenin kuzeybatısında yer alan Cumbria bölgesinde projeden çıkacak madenin elektrik üretiminde değil çelik üretiminde kullanılacağı belirtildi.

Polonya

AB’nin en büyük kömür üreticisi ve tüketicilerinden biri olan Polonya, temiz enerjiye geçmeyi planlasa da Rusya-Ukrayna savaşının ardından kömür tüketimini artırdı.

Rusya’dan doğalgaz ve kömür alımını durduran Polonya, Kolombiya, Kazakistan, Güney Afrika, Avustralya ve Endonezya’dan kömür ithalatını artırdı.

Hükümet, linyitin evlerin ısıtılmasında kullanılmasına ilişkin yasağın kaldırılmasına karar verirken, madenlerden termal kömür üretiminin artırılmasına karar verildi.

Avusturya

Avusturya’da hükümet, Verbund şirketinden, 2020 yılında işletmesi durdurulan kömür santralinin darboğaz veya tedarikin tamamen kesilmesi durumunda yeniden kullanıma hazır hale getirilmesini istedi.

Danimarka

Ülkedeki elektrik arz güvenliğine geçici olarak katkı sağlamak amacıyla, 2’si kömürle çalışan 3 santralin planlanan kapanış tarihlerinin ertelenmesine karar verildi.

Yunanistan

Hükümet linyit üretimini yüzde 50 artırma kararı aldı. Mevcut enerji krizi nedeniyle 7 kömürlü termik santralin beklenenden daha uzun süre çalışır durumda tutulmasına karar verildi.

Macaristan

Hükümet, 2025 yılına kadar kömürü aşamalı olarak bırakma taahhüdünden vazgeçti.

Matra’da kömür madenciliğinin artırılmasına ve çevrimdışı linyit santralinin restore edilmesine karar verildi.

Hollanda

Hollanda, daha önce %35’in altında kapasiteyle çalışmak zorunda olan kömürle çalışan termik santrallerin üretim limitini artırdı. Ülkede kömürle çalışan termik santraller tam kapasite üretim yapabiliyor.

Romanya

Romanya’da 2022 yılı sonunda hizmet dışı bırakılacak olan Rovinari ve Turceni termik santrallerinin kapatılması ertelendi, hükümet kömürü tamamen ortadan kaldırma taahhüdünden geri adım attı.