Kanadalı baba-oğul, yeni radar teknolojisiyle Kıbrıs’ta kayıpların izini sürüyor

Kıbrıs’ta 1963 ve 1964 yıllarındaki çatışmalar ve 1974 olayları sırasında kaybolan kişilerin kalıntılarını bulmak için kurulan Kayıp Şahıslar Komitesi (KŞK), süreci hızlandırmak üzere bölgede yeni teknolojiler deniyor. 

Ekip, daha güçlü ve toprağın daha derinlerine inebilen radar PulseEkko’yu test ediyor.

PulseEkko’nun sahibi Wisconsin-Eau Claire Üniversitesi’nde coğrafya ve antropoloji profesörü olan Harry M. Jol ve oğlu Connor, bölgede gönüllü olarak çalışıyor. 

Son olarak Düzova köyünde iki katlı bir ev ile bir incir bahçesi arasına sıkışmış bir yol boyunca yerin altından görüntü toplanıyor. 

Oğlu ve asistanı Connor ile birlikte Kıbrıs’taki projede çalışan Kanada vatandaşı Jol, “hiçbir sonuç vermeyebilecek masraflı ve zaman alıcı kazılar” yerine radar kullanmanın önemine dikkat çekiyor. 

Jol, radarın topladığı görüntülerde “bir metre derinliğe bakabilirseniz, bu bir yıllık kazı çalışması anlamına geliyor” dedi. 

İkili, bir hafta boyunca Kıbrıs’ta dört alanı inceledi. 

Aynı bölgede ikinci arama

Komitenin araştırma koordinatörü Yağmur Erbolay, yol kenarındaki meyve bahçesi alanında daha önce yapılan kazıda hiçbir şey bulunamadığını söyledi. Ancak görgü tanıklarının ifadelerinin orada birkaç Kıbrıslı Rum’un gömülü olabileceğini göstermesi üzerine PulseEkko kullanılarak ikinci bir arama başlatıldı.

Komitenin Birleşmiş Milletler tarafından atanan üyesinin özel asistanı Bruce Koepke, makinelerin pahalı olduğunu ancak radara yatırım yapmaya değeceğini söylüyor.

Koepke, “Tanıklar ölüyor, bu yüzden bu teknolojiyi kullanmamız gerekiyor. Ekipmanı hala test ediyoruz ve tespit yapıldıktan sonra, komite ekipmanı satın alıp almayacağına karar vermek için toplanacak” diye konuştu. 

Kayıp Yakınları Örgütü Başkanı Nikos Sergides, “Kullanılan her yeni teknolojinin süreci hızlandıracağını umuyoruz ve bu, akrabalarımız için her zamankinden daha önemli” şeklinde konuştu. 

Eski Yugoslavya örneği

Kıbrıs’ta 1963-1974 yılları arasında kaybolan 2,002 kişiden 1,033’ünün kalıntıları, arama çalışmalarının başladığı 2006 yılından bu yana tespit edilerek ailelerine teslim edildi.

Komitenin BM tarafından atanan üyesi Paul-Henri Arni’ye göre bu, 1990’larda etnik savaşlar sırasında binlerce kişinin kaybolduğu eski Yugoslavya’dan sonra dünyadaki en iyi ikinci başarı oranına işaret ediyor.

Bölgede hala 769 Kıbrıslı Rum ve 200 Kıbrıslı Türk kayıp. 

KŞK, bir Kıbrıslı Rum, bir Kıbrıslı Türk ve Birleşmiş Milletler tarafından atanan dönüşümlü bir üyeden oluşuyor.

PulseEkko’nun test edilmesi, çoğu Avrupa Birliği tarafından finanse edilen 3,2 milyon euroluk bütçesini desteklemek için uluslararası bağışlara dayanan komite için kilit önem taşıyor.

Letonya’da Holokost kurbanlarını arama çalışmalarına katılan Jol, bu teknolojinin diğer eski çatışma bölgelerindeki gömü alanları için de “oyunun kurallarını değiştirebileceğini” ifade etti. 

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar ve Kıbrıs Rum Yönetimi lideri Nikos Hristodulidis, temmuz ayında Ada’nın iki kesiminde güven artırıcı önlemleri güçlendirme adına Lefkoşa’daki ara bölgede bulunan Kayıp Şahıslar Komitesi Antropoloji Laboratuvarı’na ortak ziyaret gerçekleştirmişti.